بررسی اثر تغییرات کاربری اراضی بر روی کیفیت آب زیرزمینی

سید حسن طباطبائی1*، رضا لاله زاری1، نگار نورمهناد1 ، مصطفی خزائی2 1- گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران. 2- گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران [email protected]: * نویسنده مسئول تاریخ دریافت:28/10/88 تاریخ پذیرش: 9/2/89 چکیده از آن جا که بیش از 98 درصد از آب شرب جهان از آبهای زیرزمینی تأمین می شود، حفاظت از منابع آب زیرزمینی در برابر آلودگی اهمیت بسیار دارد. بخش اعظم دشت شهرکرد بواسطه وجود زمین های حاصلخیز تحت کشت قرار دارد و عمده آب مورد نیاز محصولات با حفر چاه از آب زیرزمینی برداشت می شود، زهاب حاصل از کشاورزی و مصرف کودها دوباره به همان منبع باز می‌گردد. آب شرب شهرهای واقع در دشت شهرکرد نیز از همین آبخوان تأمین می گردد و در بخش هایی از دشت بدلیل عدم وجود سیستم تصفیه، فاضلاب های خانگی به آب زیرزمینی وارد می شود. در این تحقیق با انتخاب 36 حلقه چاه که تحت تأثیر دو منبع آلودگی کشاورزی و شهری بودند تأثیر هر کدام از این منابع، بر آلودگی هایی نظیر مقدار باقی‌مانده خشک، سختی کل، هدایت الکتریکی، نیترات، نیتریت و سولفات بررسی شد. نمونه‌ها در فصل های بهار، تابستان و پائیز 1383 برداشت شدند. داده های آماری بر اساس طرح ترتیبی- فاکتوریل با 18 نمونه در هر پلات مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد تفاوت بین میزان غلظت نیترات، آمونیم و هدایت الکتریکی بین مناطق کشاورزی و شهری در سطح اطمینان 5 درصد معنی دار بود که در زمین های کشاورزی مقدار بیشتری را نشان می داد. این اختلاف به صورت معنی‌دار در مورد پارامترهای نیتریت، پ-هاش و سختی کل مشاهده نگردید. نتایج نشان می دهد که تفاوت بین مقدار نیترات در فصول مختلف سال نیز در سطح 1 درصد معنی دار است.